درس فارسی سال ششم

آرایه ها:

1- مبالغه: گاه شاعران یا نویسندگان برای افزودن بر تاثیر

وقدرت سخن خود، رویدادها را بسیار بیشتر از آنچه هست،

توصیف می کنند. مانند:
خروشید و جوشید و برکند خاک
                               زسمّش زمین شد همه چاک چاک
دراین بیت به جوش و خروش اسب مبالغه شده است.
بزد تیغ و بنداخت از بر سرش
                               فرو ریخت چون رود خون از برش
دراین بیت به چگونه جاری شدن خون اژدهامبالغه شده است.
2- کنایه: وقتی درباره ی مطلبی به طورغیر مستقیم صحبت
می کنیم، به آن کنایه می گوییم. کنایه سخنی است که دو
مفهوم دور و نزدیک دارد و مقصود گوینده، معنای دور آن
است. مانند:
از هفت خوان رستم گذشته است. یعنی سختی ها را پشت سر
گذاشته است.

3- تشبیه: مانند کردن کسی به چیزی یا چیزی به کسی                                                      
  تشبیه نامیده می شود. مانند:                                                                         
شهید چون شقایق سرخ است.
دل مادر همچو دریاست.
درخت بید مثل باد می رقصد.
رعد همچو شمشیر برّان است.
4- تشخیص: گاهی شاعر و یا نویسنده برای زیبا ساختن
مفاهیم شعر و نوشته خود از زبان موجودات سخن می گوید و
یا بیان کاری را می گوید که آن موجود و یا شئ نمی تواند
انجام دهد. مانند:
کوه با خنده ای ترسناک گفت.
گل و غنچه با هم بازی کردند.
5- مناظره: گاهی دو یا چند نفر باهم درمورد موضوعی

سخن می گویند و درادامه ی سخن شخص، پاسخی به

آن سخن داده می شود. مانند:

گفتم غم تودارم، گفتا غمت سرآید

                              گفتم که ماه من شو، گفتا اگر برآید

گفتم زمهرورزان رسم وفا بیاموز

                              گفتا زخوبرویان این کار کمترآید

گفت مستی زان سبب افتان و خیزان می روی

                      گفت جرم راه رفتن نیست، ره هموارنیست

---

1- از کاربرد کلمه های گفتاری و شکسته خودداری کنیم.
2- از تکرار کلمه ها بپرهیزیم.
3- ساده و خوانا بنویسیم.
4- در به کارگیری کلمه ها، هنگام نوشتن، دقّت کنیم. مانند:
صبح، او را دیدم.
بامداد، او را دیدم.
پگاه، او را دیدم.
5- هر نوشته ازچندجمله ی به هم پیوسته درست شده است.
پس باید نوشته ها را ساده و کوتاه بنویسیم.
6- همه چیز را خوب و دقیق ببینیم.(خوب دیدن)
خوب و دقیق گوش بدهیم.(خوب گوش دادن)
نسبت به بو، مزه و طعم دقیق باشیم.(تقویّت حسّ چشایی و
بویایی)
گاهی به کمک حسّ لامسه، پدیده هارا بشناسیم.(تقویّت لامسه)
پس، مقدّمه ی خوب نوشتن، خوب دیدن، خوب گوش دادن و
دقّت در پدیده ها و استفاده از حسّ بویایی، چشایی و لامسه
است.
7- گزارش، نوشته ای است که در آن به توضیح و بیان
ویژگی ها و جزئیات شنیده ها و دیده های خود می پردازد.
8- یکی از راه های تمرین در نویسندگی، نوشتن شرح حال
است. در شرح حال نویسی به این نکته ها توجّه می شود:
زمان و محلّ تولّد، محلّ زندگی، ویژگی های اخلاقی
وجسمی، وقایع مهمّ زندگی، سلیقه ها،عقیده ها و....
9- برای پرورش توان نویسندگی و بهترنوشتن، باید فراوان
بخوانیم و بسیار بنویسیم.
یادداشت کردن رویدادهای روزانه و نوشتن خاطرات، تمرین
مناسبی است که به ما کمک می کند تا نویسنده ی توانایی
شویم.
10- یکی دیگر از راه های رسیدن به مهارت در نویسندگی،
خلاصه نویسی است. در خلاصه نویسی باید مطالب مهم و
اصلی متن را ذکر کنیم و از نوشتن جزئیات، چشم بپوشیم.
11- یکی از راه های پرورش ذهن و تقویّت توانایی نوشتن،
به کارگیری مقایسه است. مقایسه، بیان تفاوت ها و
شباهت های میان دو یا چند چیز است.

---